Muemen Sedki Ramadhanپەنجەشێر
پەنجەشێر نەخوشيەكه كو تێدا خانەيێن نەئاسای دابەشدبن ب شێوەیەكێ نەكونتڕولكری، شانەيان داگيردكەن، و دبيت بەلاڤ ببيت بو هەمی ئەندامێن لەشی. و ئەو دووەم ئەگەرئێ مرنێيه ل هەمی جيهانێ، كو هەر ژ ٤ كەسان كەسەك توشی پەنجەشێرێ دبيت.
بەربەلاڤترین نیشانێن پەنجەشێرێ
نیشان دهێنە گوهرین لدیڤ جهێ توشی پەنجەشێرێ بوی و ئەڤان بخوڤە دگریت:
•وەستیان
•گوهرینەکا نەچاڤەرێکری دکێشا لەشیدا
•گرێ یان ستویربونا هندەک جهان لژێر پیستی
•گوهرینا پیستی ( زەربوون، تاریبوون، سووربوون)
•گوهرین دکارێ میزدانکێ و ریڤیکادا
•کوخینەکا بەردەوام یان ئاریشێن هەناسێ
•و هندەک نیشانێن دیتر هەنە
تێبینی: ئەڤ نیشانە هەمی دەما ئاماژە بهەبونا پەنجەشێرێ ناکەن بەلێ دەمێ بو ماوەیەکێ درێژ پەیدابوون پێدڤیە سەرەدانا نوژداری بکەی
هوکارێن توشبوون ب پەنجەشێرێ
شێرپەنجە ژ ئەنجامێ گهورینێن ب سەر DNA دا دهێن سەرلددەت کۆ گەشەیا ئاسایا خانەیان تێکددەت و دبیتە ئەگەرێ دابەشبوونەکا کونترولنەکری و دروستبوونا وەڕەمێ.
ئەگەرێ ڤان گورانکری(Mutation)ـیان چیە؟
-جگارە کێشان
-خرابیا خوارنێ
-قەلەوی
-کحول
-هندەک ژ جورێن ڤایروس و بەکتریا،وەک:HPV,Hepatitis B & C,H.
-هەروەسا بۆماوەیی ژی دهێتە ڤەگوهاستن
خوپاراستن
ـ جگارەکێشانێ ب راوەستینە:
ـ دویربکەڤە ژ گەلەک بەرکەفتنا روژێ.
ـ خوارنەکا تەندروست بخۆ: وەک فێقی ، زەرزەوات …
-وەرزشکرن
-پاراستنا کێشا لەشی: کێشا زێدە (قەلەوی) ئەگەرێ توشبوونێ ب پەنجەشێزێ زێدە دکەت .
Cancer
Cancer is a disease in which abnormal cells divide uncontrollably, invade tissues, and may spread throughout the body. It is the second leading cause of death worldwide, with 1 in 4 people developing it in their lifetime.
Common Cancer Symptoms
Symptoms vary based on the affected area but may include:
• Fatigue
• Unexplained weight changes
• Lumps or thickened areas under the skin
• Skin changes (yellowing, darkening, redness, or mole changes)
• Changes in bowel or bladder habits
• Persistent cough or breathing issues
• Difficulty swallowing or indigestion
• Persistent pain (muscle or joint)
• Unexplained fever, night sweats, or bleeding
Note: These symptoms are not always cancer-related but should be checked by a doctor if persistent.
Causes of Cancer
Cancer arises from DNA mutations that disrupt normal cell growth, leading to uncontrolled division and tumor formation.
How Mutations Cause Cancer:
-Uncontrolled Growth: Mutated cells divide rapidly.
-Ignoring Stop Signals: Cells keep multiplying abnormally.
-DNA Repair Failure: Errors accumulate, promoting cancer.
What Causes Mutations?
-Smoking
-poor diet
-obesity
-alcohol
-Radiation
-pollution
-Some bacteria and viruses,such as:HPV, Hepatitis B/C, H. pylori.
-Genetics: Inherited mutations increase cancer risk.
Prevention
-Stop smoking. If you smoke, quit. If you don’t smoke, don’t start.
-Avoid excessive sun exposure. Harmful ultraviolet (UV) rays from the sun can increase your risk of skin cancer.
-Eat a healthy diet. Choose a diet rich in fruits and vegetables..
-Exercise most days of the week. Regular exercise is linked to a lower risk of cancer. Aim for at least 30 minutes of exercise most days of the week.
-Maintain a healthy weight. Being overweight or obese may increase your risk of cancer.
