Seasonal Affective Disorder

خەمۆکی وەرزی جۆرێکە لە جۆرەکانی خەمۆکی کە ساڵانە لە وەرزەکانی پایز و زستان توشی ڕێژەیەکی زۆر لە خەڵکی دەبێتەوە. ئەم حاڵەتە بەوە جیا دەکرێتەوە کە دروست دەبێت لەڕێگەی کەمبونەوەی تیشکی خۆر لەو کاتانەدا، لە ئەنجامدا کاریگەری دروست دەبێت لەسەر شێوازی ڕێکخستنی هۆرمۆنەکان لەجەستەی مرۆڤدا کە ئەمە وادەکات مرۆڤەکە هەست بە بێهێزی و شەکەتی و خەمۆکی بکات.
نیشانەکانی ئەم حاڵەتە:
• ناڕێکی لەخەودا
• لەدەستدانی تەرکیز
• کەمبونەوەی وزە
• دڵتەنگی و هەستی بێ هیوایی
• زیادبوونی کێش
• دورکەوتنەوە لە کۆمەڵگا
هۆکار و مەترسیەکانی خەمۆکی وەرزی:
• کەمبوونی ڕێژەی ڤیتامین D بەهۆی کەمی لە ڕووناکی ڕۆژ ئەمەش دەبێتە هۆی کەمی سیرۆتۆنین
• زیادبوونی ڕێژەی میلاتۆنین
• تێکچونی لێدانی دڵ بەهۆی گۆڕانی ڕێژەی میلاتۆنین و سیرۆتۆنین
چارەسەرکردنی خەمۆکی وەرزی:
• بەرکەوتنی ڕووناکی ڕۆژ بۆماوەی ٣٠ – ٤٥ خولەک لە زستاندا
• چارەسەری دەروونی بۆ ڕێگریکردن لە بیرکردنەوەی نەرێنی و چەند چالاکیەک بۆ باشترکردنی توانای مێشک
• دەرمانی دژە خەمۆکی کە لەماوەی ٤-٨ هەفتە کاریگەری دەردەکەوێت
• وەرگرتنی ڤیتامین D
خۆپاراستن:
• دەستکردن بە چارەسەر بەزوویی پێش وەرزی زستان و هاوین
• چاودێری تەندروستی کەسی

Seasonal Affective Disorder (SAD) is a type of depression that occurs during certain seasons, most commonly in the winter. It’s often caused by the reduction of sunlight exposure, which can disrupt your body’s internal clock and affect the body’s production of key hormones. As a result, it can lead to feelings of sadness, fatigue and irritability.
Symptoms:
• changes in sleeping pattern
• difficulty concentrating
• loss of energy
• sadness and hopelessness
• weight gain
• distancing of self from society
The main causes of SAD (seasonal affective disorder) and risk factors include:
1. Serotonin Imbalance: Reduced serotonin levels due to less daylight.
2. Vitamin D Deficiency: Low sunlight decreases vitamin D, reducing serotonin activity.
3. Melatonin Dysregulation: Winter SAD involves excess melatonin; summer SAD may involve reduced levels.
4. Disrupted Circadian Rhythms: Changes in serotonin and melatonin affect seasonal adjustment.
5. Negative Thoughts: Seasonal stresses may worsen symptoms.
SAD (seasonal affective disorder) treatment
1. Light Therapy: Daily exposure for 30–45 minutes (used for winter-pattern SAD).
2. Psychotherapy: CBT-SAD replaces negative thoughts and encourages enjoyable activities; effects may last longer than light therapy.
3. Antidepressants: SSRIs and bupropion are effective but take 4–8 weeks to work.
4. Vitamin D: May help with winter-pattern SAD but results are mixed.
SAD (seasonal affective disorder) prevention
1. Start treatment early (before fall for winter-pattern SAD or spring for summer-pattern SAD).
2. Create a personalized plan with a healthcare provider.